Pojęcie oraz cechy chmur obliczeniowych
Chmura obliczeniowa (Cloud computing) to model pozwalający na uniwersalny, wygodny dostęp na żądanie do konfigurowalnego środowiska (urządzeń sieciowych, serwerów, powierzchni dyskowych, aplikacji i usług), który może być dostarczony użytkownikowi z minimalnym zaangażowaniem ze strony dostawcy takiej chmury obliczeniowej.
Praca w chmurze obliczeniowej oznacza pracę z aplikacjami lub usługami, udostępnianymi przez Internet, w odróżnieniu od tradycyjnych aplikacji instalowanych lokalnie na komputerze.
Model takiej chmury wyróżnia kilka szczegółowych cech (zalet):
Samoobsługowe i na żądanie
Użytkownik może wykupić i zacząć używać zasoby obliczeniowe czy przestrzeń na dane lub inne usługi zapewniane przez chmurę automatycznie, w większości przypadków bez żadnej interakcji człowieka ze strony usługodawcy.
Uniwersalny dostęp przez sieć
Zasoby są dostępne przez sieć Internet oraz za pomocą standardowych mechanizmów, które umożliwiają dostęp zarówno za pomocą klientów „cienkich” jak i „grubych” (smartphone’y, tablety, laptopy czy stacje robocze).
Współdzielenie zasobów
Zasoby obliczeniowe w chmurze są współdzielone przez użytkowników używając modelu wielodostępowego, w którym zasoby fizyczne bądź wirtualne są dynamicznie przydzielane i odbierane w zależności od zapotrzebowania danego użytkownika. Występuje niezależność lokalizacji - użytkownik nie posiada kontroli ani wiedzy o tym gdzie aktualnie znajdują się jego dane czy zasoby, może jednak zażądać - używając wyższej warstwy abstrakcji - umieszczenia ich w konkretnym kraju czy centrum danych.
Szybka elastyczność
Możliwości chmury mogę być elastycznie dopasowywane w bardzo krótkim czasie, w niektórych przypadkach nawet automatycznie, aby sprostać wymaganiom klientów. Dla użytkownika końcowego możliwości takiej chmury często wydają się z tego powodu nieskończone oraz mogą zostać mu zapewnione w dowolnej ilości w dowolnym czasie.
Mierzalność usług
Systemy chmur obliczeniowych automatycznie kontrolują i optymalizują użycie zasobów za pomocą mechanizmów mierzących poziom ich zużycia na pewnym poziomie abstrakcji charakterystycznym dla danego typu usługi (np. powierzchnia dyskowa, czas użycia procesora, transfer danych czy aktywne konta użytkowników). Użycie zasobów może być dzięki temu monitorowane, kontrolowane i raportowane zapewniając transparentność zarówno dla dostawcy jak i użytkowników.
Rozłożenie kosztów
Ze względu na wielu użytkowników koszty utrzymania oraz rozbudowy platformy sprzętowo-programowej mogą być dzielone pomiędzy nimi wszystkimi proporcjonalnie do poziomu wykorzystania przez nich tych zasobów.
Stabilność i niezawodność
Rozbudowana infrastruktura zapewnia redundancję zarówno rozwiązań sprzętowych, jak również programowych. Dotyczy to m.in. kopi zapasowych danych, nadmiarowości połączeń sieciowych, zwielokrotnionego zapisu danych, dodatkowych źródeł zasilania, często również zintegrowany system sterowania chłodzeniem. Posiadanie zaawansowanych rozwiązań technicznych pozwala również na zdalne i bieżące monitorowanie wszystkich podzespołów systemu i szybkie reagowanie na wszelkie usterki i awarie. W przypadku dużych systemów typu data center nad ich sprawnym funkcjonowaniem czuwa zespół wysoko wykwalifikowanych specjalistów.
Łatwa praca grupowa
Chmury obliczeniowe usprawniają pracę w zespołach np. pozwalają wspólnie edytować dokumenty, dzielić się zadaniami, informować o wydarzeniach związanych z pracą, pracować w tym samym czasie nad tym samym zagadnieniem, itp. Dodatkowo, istnieje możliwość współpracy pomiędzy członkami zespołu znajdującymi się w różnych, bardzo często odległych od siebie miejscach, a także kontynuować już rozpoczętą pracę w różnych strefach czasowych.
Niezależność od konkretnych systemów operacyjnych
Bardzo często programy, czy też usługi działające w chmurze nie są ograniczone do konkretnego systemu, ponieważ działają przez przeglądarkę internetową lub usługodawca oferuje dedykowaną aplikację na wiele systemów operacyjnych. Dzięki temu osoba, która używa różnych komputerów, z różnymi systemami operacyjnymi, może pracować na każdym z nich, nie musząc się martwić o pozyskanie zgodnych z danym systemem wersji oprogramowania.
Ochrona i wsparcie
Zwłaszcza w przypadku małych firm skorzystanie z usług chmurowych, może przynieść zaletę, jaką jest wsparcie działu bezpieczeństwa firmy odpowiadającej za usługę.
Przetwarzanie w chmurze posiada również pewne ograniczenia, czy też nawet wady:
Ryzyko awarii
Jest stosunkowo bardzo małe, ale jeśli do niego dojdzie (np. na skutek błędu w oprogramowaniu) wtedy jesteśmy pozbawieni możliwości pracy. Dodatkowo, również nie posiadamy możliwości osobistego oddziaływania na takie sytuacje, gdyż w wielu przypadkach za utrzymanie całej infrastruktury odpowiedzialny jest usługodawca.
Ryzyko zakończenia usługi
Nigdy nie mamy pewności, czy firma nie popadnie w kłopoty i nie zaprzestanie świadczenia usługi. Z tego powodu, jeśli chcemy korzystać przez dłuższy okres czasu z dostawcy oprogramowania w chmurze, należy postawić na sprawdzoną, dużą firmę.
Nie działa w przypadku awarii sieci
Utrata dostępu do sieci Internet powoduje zazwyczaj brak możliwości dalszej pracy. Oczywiście, niektóre rozwiązania pozwalają na pracę offline do czasu uzyskania połączenia, po którym następuje synchronizacja nowych danych. Jednakże należy pamiętać, że rozwiązanie takie nie gwarantuje efektywnej pracy grupowej. Dodatkowo, niestabilna infrastruktura sieciowa oraz pojawiające się w niej zakłócenia wpływają na komfort pracy.
Naruszenie prywatności
Teoretycznie dostawca usługi ma dostęp do naszych danych przechowywanych w chmurze i nigdy nie wiadomo, jak go wykorzysta.
Narzucenie określonych rozwiązań
Korzystając z określonej usługi chmury obliczeniowej zazwyczaj wiąże się z akceptacją rozwiązań technicznych oraz programowych w niej oferowanych. Wiąże się to często z brakiem możliwości poszerzenia dostępnych rozwiązań, jak również rezygnacji z elementów zbędnych i niewykorzystywanych przez danego klienta.
Ryzyko wycieku danych
Działania hackerów mogą być zagrożeniem nawet dla dużych, sprawdzonych firm, jest to kolejny aspekt, który warto wziąć pod uwagę.
Biznes
Rynek chmur obliczeniowych z roku na rok zwiększa swoją wartość, w 2019 było to już ponad 200 miliardów dolarów (według IDC 233 miliardy, a zgodnie z badaniem Gartner 214 miliardów). Firma Deloitte wraz z ICAN Institute wydała raport o nazwie „Chmura publiczna w Polsce”. Wynika z niego, że w 2020 roku z chmur korzystało 31% polskich firm, a kolejne 22% zamierzało wprowadzić je do roku 2023. Jako powody popularności przedstawiciele działów IT podają między innymi to, że współczesne rynki są bardzo dynamiczne, czemu w stanie są podołać właśnie chmury obliczeniowe. Kolejnym kluczowym aspektem jest to, że od działów IT wymaga się podnoszenia efektywności na płaszczyźnie działań i kosztów, elastyczność i skalowalność rozwiązań chmurowych nadaje się do tego idealnie. Oczywiście występują także obawy, a wśród nich najczęściej wymieniane są wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa, a także trudności techniczne związane z zastosowaniem rozwiązań chmurowych oraz wzrost kosztów w trakcie ich wdrażania.